Wyłączniki nadprądowe - informacje

Wyłączniki nadprądowe, zwane także wyłącznikami nadmiarowoprądowymi służą do ochrony instalacji elektrycznej przed przetężeniami, czyli przeciążeniami - gdy do obwodu elektrycznego zostaną podłączone odbiorniki zbyt dużej mocy oraz przed zwarciami – gdy użytkownik instalacji doprowadzi do bezpośredniego złączenia dwu biegunów, np. przewiercając przewód elektryczny w ścianie.

Aby skutecznie wyłączyć zasilanie przy każdym z powyższych zdarzeń wyłącznik nadprądowy jest wyposażany w 2 niezależnie działające wyzwalacze: termobimetalowy oraz elektromagnetyczny. Dzięki temu wyłącznik nadprądowy może wyłączać przetężenia niemal równie skutecznie jak bezpiecznik topikowy, a jest przy tym nieporównanie bardziej wygodny w montażu i obsłudze.

Wyłączniki instalacyjne

Najbardziej rozpowszechnioną formą wyłączników nadprądowych są wyłączniki instalacyjne, popularnie zwane „esami”. Ze względu na zunifikowaną modułową budowę umożliwiają tworzenie rozbudowanych rozdzielnic o stosunkowo małych gabarytach. Dodatkową korzyścią jest możliwość łatwego łączenia wyłączników instalacyjnych z aparatami modułowymi różnych producentów (międzynarodowy standard) a także z aparatami modułowymi o innych zastosowaniach (np. przekaźnikami, stycznikami, zegarami, ogranicznikami przepięć, rozłącznikami…).

Wyłączniki nadprądowe tego typu dostępne są z prądami znamionowymi od 0,5 do 63A - w standardowej szerokości 17,5mm oraz 80, 100 i 125A – w szerokości 26,25mm. Występują z kilkoma charakterystykami zadziałania, z których najpopularniejsze są: B – charakterystyka szybka, stosowana najczęściej do zabezpieczania obwodów oświetlenia i gniazd wtykowych oraz C – charakterystyka zwłoczna do obwodów z urządzeniami pobierającymi większe prądy na rozruchu (silnikami, transformatorami, grupami lamp oświetleniowych...).

Liderami polskiego rynku wyłączników instalacyjnych są firmy: Legrand (rodziny produktów RX3, TX3, DX3), Schneider (K60, iC60) oraz Eti Polam (Etimat 6, Etimat 10).

Wyłączniki kompaktowe mocy

Wyłączniki kompaktowe dostępne są na prądy znamionowe do 2500A, dlatego są stosowane jako wyłączniki główne w rozdzielnicach obiektów budowlanych i w przemyśle. Są też bardziej zaawansowaną odmianą wyłączników nadprądowych, chroniących przed przeciążeniami i zwarciami. Wyposażone są w regulowane wyzwalacze termiczne i elektromagnetyczne albo w wyzwalacze elektroniczne, dzięki którym można zmieniać ich charakterystyki czasowo-prądowe.

Mają możliwość zainstalowania dodatkowych akcesoriów: różnych wersji zacisków przyłączeniowych, wyzwalaczy wzrostowych i podnapięciowych, bloków różnicowoprądowych, napędów zdalnego wyłączania i załączania, napędów obrotowych… Ze względu na rozmiary, przystosowane są do montażu natablicowego. Tylko najmniejsze wyłączniki kompaktowe mogą być zamontowane na szynę DIN z tym, że i tak nie mieszczą się w popularnych małych rozdzielnicach na aparaturę modułową.

Wyłączniki kompaktowe ma w swojej ofercie każdy poważny producent aparatury przemysłowej. W Polsce liderem rynku jest firma Legrand, producent wyłączników kompaktowych DPX3.

Poszukując wyłącznika kompaktowego, warto mieć świadomość, że występują również rozłączniki kompaktowe mocy (w Legrand - DPX3-I).  Rozłączniki są zewnętrznie podobne do wyłączników i pasuje do nich ten sam osprzęt, ale różni je to, że nie mogą pełnić funkcji ochronnej, ponieważ nie posiadają żadnych wyzwalaczy nadprądowych. Są tylko rozłącznikami o dużych prądach znamionowych.

Bezpieczniki automatyczne

Bezpieczniki automatyczne, bardziej fachowo nazywane wyłącznikami nadmiarowoprądowymi nie mogą równać się niezawodnością z bezpiecznikami topikowymi chroniącymi instalacje, odkąd istnieje elektryczność.  Uszkodzony, np. na skutek dużego prądu zwarciowego, bezpiecznik automatyczny może nie odłączyć zasilania, natomiast wkładka topikowa, jeśli jest oryginalna, zawsze zadziała niezawodnie. Niezaprzeczalnym atutem bezpieczników automatycznych jest natomiast ich możliwość wielokrotnego zadziałania, łatwość obsługi oraz - w razie konieczności - możliwość szybkiego odłączenia i włączenia zasilania.

Aby wyłączniki nadprądowe mogły realizować te same zadania, co bezpieczniki topikowe, większość z nich została wyposażona w dwa rodzaje wyzwalaczy: termobimetaliczny – reagujący ze zwłoką czasową na przeciążenia o małej wartości oraz elektromagnetyczny – reagujący najczęściej bezzwłocznie na przeciążenia o dużej wartości lub zwarcia.

Bezpieczniki automatyczne wkręcane

Bezpieczniki automatyczne GHS101 to wyłączniki nadprądowe z gwintem E27, przeznaczone do wkręcania w gniazda bezpiecznikowe 25A przystosowane do popularnych wkładek topikowych typu DII. Użytkownik, bez inwestycji w modernizację rozdzielnicy, może wykręcić z gniazda porcelanową główkę z wkładkę topikową i zamiast niej wkręcić bezpiecznik automatyczny o takim samym prądzie znamionowym, dobranym do danego obwodu elektrycznego.

Wkręcany bezpiecznik automatyczny GHS101 jest bardzo łatwy w obsłudze. Duży czarny przycisk w pokrywie czołowej służy do załączania bezpiecznika, mały czerwony do jego wyłączania. Duży przycisk jednocześnie sygnalizuje stan bezpiecznika, przycisk wystający - sygnalizuje wyłączenie, przycisk wciśnięty na równi z obudową - sygnalizuje załączenie i obecność napięcia w zabezpieczanym obwodzie.

Wyłącznym producentem bezpieczników wkręcanych jest firma Kontakt-Simon. Dostarcza je w jednej charakterystyce dla budownictwa mieszkaniowego o prądach znamionowych: 6, 10, 16, 20 i 25A, w wersji zwykłej lub z uszkiem do plombowania.

Wkręcane bezpieczniki automatyczne stopniowo wychodzą z użytku, ponieważ stosowane są tylko w starych instalacjach elektrycznych, w k